Koncepcja wdrożenia w Polsce nowego, kompleksowego systemu certyfikacji turystyki zrównoważonej w środowisku wiejskim jest uzasadniona, a wręcz pożądana. Takie wnioski płyną z opracowania „Rozpoznanie uwarunkowań tworzenia systemu certyfikacji turystyki zrównoważonej w środowisku wiejskim”, przygotowanego przez Instytut na rzecz Ekorozwoju na zlecenie Ministerstwa Sportu i Turystyki.
Certyfikaty w turystyce nie są nowym zagadnieniem. Szczególnie popularne są w Europie, która dominuje w świecie liczbą rozlicznych certyfikatów turystycznych. Szacuje się, że w roku 2011 istniało m.in. około 40 programów ekoetykietowania (ecolabeling) przeznaczonych wyłącznie dla hoteli. Świadczy to o dużym zainteresowaniu branży turystycznej systemami potwierdzającymi spełnienie określonych wymagań. Modelowym przykładem ekocertyfikacji jest szwedzki system Naturens Bästa.
Systemy jakości w turystyce wiejskiej w Polsce ograniczają się obecnie do dobrowolnego systemu kategoryzacji obiektów noclegowych prowadzonego przez Polską Federację Turystyki Wiejskiej „Gospodarstwa Gościnne”. W ocenie autorów opracowania wymaga on jednak rozszerzenia. Na rynku widoczna jest też potrzeba uporządkowania funkcjonujących na nim sposobów certyfikowania produktów turystycznych w kierunku potwierdzania ich jakości ekologicznej.
Co daje certyfikat? Dla branży turystycznej jest wskaźnikiem pewnego poziomu jakościowego spodziewanej usługi. Zarządzanie jakością w turystyce jest bowiem procesem bardzo złożonym i skomplikowanym, inaczej niż ma to miejsce np. w przemyśle. Wynika to z usługowego charakteru turystyki i jej bezpośredniego uzależnieniem od czynnika ludzkiego, którego nie da się ustandaryzować. Certyfikat jest elementem budowania zaufania i wiarygodności biznesowej, może być też metodą wykazania się otwartością na nowe wyzwania.
Jednocześnie pojęcie jakości funkcjonuje tylko i wyłącznie w umyśle turysty i stanowi jego własne odczucie stopnia satysfakcji i zadowolenia z zaspokojenia konkretnych potrzeb. Narzędziem, które wpływa na spełnienie oczekiwań klienta może być certyfikat – wyniki badań prowadzonych przez Instytut na rzecz Ekorozwoju wśród gości obiektów agroturystycznych (2014) pokazują, że dla ponad połowy respondentów posiadany przez obiekt turystyczny ekocertyfikat ma znaczenie podczas wyboru miejsca wypoczynku.
Rozumienie przez turystów produktu turystycznego jest jednak zwykle ograniczone do zakresu usług świadczonych bezpośrednio. Elementy takie, jak środowisko przyrodnicze, kulturalne i społeczne oraz ich uniwersalne bogactwo nie znajdują jeszcze pełnego odzwierciedlenia w certyfikatach turystycznych. Zaproponowana przez InE koncepcja certyfikatu zakłada rozszerzenie oceny o zasady zrównoważonego rozwoju, odnoszące się do ogółu przyrodniczych, gospodarczych i społecznych dziedzin życia. System certyfikacji winien nie tylko odpowiadać na zapotrzebowanie turystów, ale w szerszej perspektywie wpływać na utrzymanie i poprawę stanu różnorodności biologicznej.
W ocenie samej branży system certyfikacji turystyki zrównoważonej w środowisku wiejskim jest potrzebny. Takiego zdania jest 70% uczestników badania InE wśród właścicieli obiektów agroturystycznych. Istotne jest zapewnienie ciągłości funkcjonowania ekocertyfikatu. Łączy się to nieodzownie z posiadaniem sprzymierzeńców dla takiej procedury wśród organizatorów i turystów. Ekocertyfikacja w turystyce powinna także mobilizować do aktywnych działań na rzecz ochrony dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego, podnoszenia poziomu świadomości ekologicznej wśród mieszkańców, a także integracji różnych środowisk, szczególnie ochrony przyrody i turystyki.
Aby utworzyć system certyfikacji turystyki zrównoważonej należy przeprowadzić analizy i badania. Niezwykle ważny jest udział społeczny przy podjęciu decyzji. Fundacja Instytut na rzecz Ekorozwoju realizuje obecnie projekt „Agroturystyka przyjazna Naturze 2000”, który jest dofinansowany przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz Ministerstwo Sportu i Turystyki. Projekt polega na przeprowadzeniu cyklu szkoleń dla liderów regionalnych (przedstawicieli stowarzyszeń agroturystycznych, organizatorów turystki wiejskiej). Szkolenia prowadzone są pod okiem specjalistów ds. przyrody, promocji, turystyki. Celem tych szkoleń jest m.in. zdobycie sprzymierzeńców koncepcji ekoznaków w agroturystyce.
Serdecznie zapraszamy do pobrania opracowania „Rozpoznanie uwarunkowań tworzenia systemu certyfikacji turystyki zrównoważonej w środowisku wiejskim” autorstwa: Jolanty Kamienieckiej, Magdaleny Ragus i Patrycji Manthey, które już wkrótce będzie dostępne w zakładce PUBLIKACJE.
